startpagina
teksten Osse canon *
de 50 vensters: een overzicht
ontstaan canon
canonkaart
links
contact & colofon
zoeken

De Osse canon geeft in 50 vensters de geschiedenis weer van de gemeente Oss, vanaf de prehistorie tot aan de huidige tijd.

De Osse canon wil de lokale geschiedenis voor een breed publiek toegankelijk en laagdrempelig maken; deze canon is van én voor iedereen in de gemeente Oss.

  vorig venster volgend venster
 
  Vreemde troepen
19. Vreemde troepen
  1672 – 1748
 

Na de Tachtigjarige Oorlog was het slechts enkele jaren rustig in het Maasland. In 1672 werd de Republiek bedreigd door de expansiepolitiek van de Franse zonnekoning Lodewijk XIV. De Franse generaal Turenne trok op naar Grave, Ravenstein en Gennep. Omdat de verdediging van de drie vestingen te zwak was, besloten de Staten-Generaal om Gennep en Ravenstein te ontruimen en met de daardoor vrijkomende manschappen Grave te versterken. Uit Ravenstein werden vijf compagnieën infanterie en ook artillerie naar Grave gestuurd. Het mocht niet baten: in juli 1672 namen de Fransen Grave in. Zij zouden er tot 1674 blijven.

Na hun overwinning trokken de Fransen langs de Maas naar Fort Crèvecoeur. Daarbij werden alle dorpen die zij passeerden gedwongen geld, eten en paarden en onderdak voor de soldaten te leveren. Megen werd bezet en ook Oss. Daar was men blij met de komst van de Fransen, want het betekende - voor een korte periode - herstel van het katholieke gezag. Maar de kosten waren verschrikkelijk hoog: het stadsbestuur betaalde alleen al in 1672 aan de Fransen 20.000 gulden en bleef nog vele jaren daarna rente betalen voor de lening die het daarvoor had moeten opnemen.

Opnieuw werd het onrustig in het Maasland toen de strijd om de troonopvolging van keizerin Maria Theresia in 1740 uitmondde in een oorlog tussen Oostenrijk, Pruisen, Frankrijk en Engeland, die tot in het Maasland voelbaar werd. Deserteurs uit verschillende legers gingen hier namelijk op strooptocht. In Oss werden daarom in 1746 de stadswallen opgeknapt en nieuwe barrières getimmerd. Ook de stadswacht werd in ere hersteld, en dat was niets te vroeg, want in het volgende jaar trokken soldaten vanuit Engeland en Hannover door de stad. In hun wanhoop brachten de Osse notabelen de stadsarchieven in veiligheid in ‘s-Hertogenbosch en zetten tralies voor de ramen van hun eigen huizen.

Vanaf het najaar van 1747 bivakkeerde de hertog van Cumberland met een kleine troepenmacht op de hei tussen Oss en Heesch. William Augustus van Hannover of Cumberland was een zoon van de Britse koning George II en dus een zwager van Stadhouder Willem IV. Hij was opperbevelhebber van de geallieerde Britse, Hannoverse, Oostenrijkse en Nederlandse troepen op een moment dat de alliantie er slecht voor stond. Zijn leger was in juli 1747 door de Franse generaal Saxe verslagen in de slag bij Lafelt, vlak bij Maastricht. De val van Bergen op Zoom in september 1747 had hij niet kunnen voorkomen omdat hij nog de stad Maastricht moest beschermen. Vredesbesprekingen leken de beste optie en Oss een geschikte plek. Hoewel hij de stad bescherming had beloofd, kon ook hij niet verhinderen dat losgeslagen krijgsvolk de Willibrordusput verwoestte. Hij was namelijk niet de enige krijgsheer in de regio: in Oss lag zelfs een regiment Zwitsers en op de Rusheuvel een regiment van Oranje Nassau.
Op 10 juni 1748 was het dan zo ver: afgezanten van Oostenrijk, Holland, Frankrijk en Engeland arriveerden in Oss voor een vijf dagen durend overleg met Cumberland. De uiteindelijke ondertekening van het bestand vond plaats op 18 oktober 1748 te Aken, maar de voorwaarden zijn zeer waarschijnlijk in Oss tot stand gekomen.

Bijdrage: Agnes Lewe